Asal sayılar, sadece kendilerine ve 1’e bölünebilen, matematik dünyasında önemli bir yer tutan özel sayılardır. Matematikçiler, asal sayıları “tam sayıların atomları” olarak tanımlarlar. Bu sayılar, 2, 3, 5, 7 ve 11 gibi küçük örnekleriyle bilinse de, teknik olarak sonsuz bir dizi oluştururlar. Fakat, asal sayılar büyüdükçe onları tespit etmek son derece zor hale gelir. İşte bu nedenle yeni keşfedilen en büyük asal sayı dünya çapında büyük bir yankı uyandırdı.
Bilinen En Büyük Asal Sayı Bulundu
Amatör bir araştırmacı olan Luke Durant, tam 41 milyon basamaklı bir asal sayı keşfetti. Daha önce bilinen en büyük asal sayı, 16 milyon basamaklıydı ve bu yeni keşif, önceki rekoru neredeyse üçe katladı. Luke Durant, asal sayıları bulmak için gelişmiş bir algoritma ve ücretsiz bir yazılım kullanarak bu başarıya ulaştı. Bu yazılım, aday sayıları analiz ederek asal olup olmadıklarını tespit etmek için kullanılıyor. Ancak böyle büyük bir asal sayıyı bulmak, büyük bir hesaplama gücü gerektiriyor.
Büyük Bir Altyapı Gerektirdi
Durant’ın keşfi, 17 farklı ülkede bulunan 24 veri merkezinde binlerce grafik işleme biriminin (GPU) kullanılmasını gerektirdi. Bu devasa asal sayıyı tespit etmek için normal bir bilgisayarın durmadan çalışarak 28 yıl geçirmesi gerektiği belirtildi. Ancak Great Internet Mersenne Prime Search (GIMPS) adlı bir projede kullanılan teknoloji, bu süreci önemli ölçüde hızlandırarak, matematik dünyasına katkı sağladı.
GIMPS, asal sayıları bulmak için en yaygın kullanılan projelerden biridir ve 1997 yılından bu yana Mersenne asal sayıları tespit ediyor. Proje kapsamında yapılan son açıklamada, yeni keşfedilen asal sayının tam olarak 41 milyon 24 bin 320 ondalık basamaktan oluştuğu belirtildi. Bu devasa sayı, matematik dünyasında büyük bir adım olarak kabul ediliyor.
Keşfedilen Asal Sayı ve Mersenne Asalları
Durant’ın keşfettiği sayı, 2 üssü 136 milyon 279 bin 841 – 1 olarak formüle ediliyor. Bu sayı, aynı zamanda bilinen 52. Mersenne asalıdır. Mersenne asalları, Fransız rahip Marin Mersenne’in adıyla anılan bir formülle bulunur. Bu asal sayılar, 2’nin kuvvetlerinden 1 çıkarılarak hesaplanır ve matematiksel açıdan çok özel bir yere sahiptirler. Örneğin, en küçük Mersenne asalı 3’tür ve bu sayı, 2 üssü 2 – 1 formülüyle elde edilir.
3.000 Dolarlık Ödül Kazandı
Luke Durant, bu önemli keşfiyle 3.000 dolarlık bir ödül kazandı. Ancak bu ödül, gelecekte keşfedilecek asal sayılarla karşılaştırıldığında oldukça mütevazı kalıyor. Zira ilk yüz milyon basamaklı asal sayı ile ilk milyar basamaklı asal sayıyı keşfeden kişiler sırasıyla 150 bin ve 250 bin dolar değerindeki ödüllerin sahibi olacaklar. Bu keşifler, matematik dünyasında büyük bir yarışa ve rekabete de zemin hazırlıyor.
Matematikçilerin bu dev asal sayıları keşfetme süreci, sayılar teorisine olan ilgiyi artırırken, daha büyük asal sayılar bulma çalışmalarını da teşvik ediyor. Her yeni keşif, asal sayılar teorisinin derinliklerine bir adım daha atmamızı sağlıyor.
Bu önemli keşifle ilgili daha fazla bilgi için, GIMPS internet sitesi üzerinden açıklamaları inceleyebilirsiniz.
